Cách chọn loa cho amply đèn nghe hay nhất

Mỗi một mẫu loa sẽ được thiết kế được đặc trưng bằng khả năng phối ghép với các thiết bị khác nhau như: loa sub, đầu, amply...Đặc biệt để kết nối vưới amply đèn là các mẫu loa chuyên dụng để phát huy tốt nhất khả năng chơi nhạc. 

Cấu tạo của tầng công suất ampli

Tầng công suất của ampli đèn thường được thiết kế theo 2 mạch điện cơ bản sau:

Mạch công suất đẩy kéo (PP hay push-pull): là loại mạch điện thường gặp nhất trong các ampli hàng hiệu của các hãng. Nguyên lý làm việc của mạch PP yêu cầu tầng công suất phải có tối thiểu 2 đèn giống nhau. Mỗi đèn phụ trách khuếch đại nột nữa chu kỳ tín hiệu âm thanh, trong khi đèn này làm việc thì đèn kia "tạm nghĩ" & ngược lại, hiệu suất mạch điện đẩy kéo khá cao, vì thế mà cũng dễ đạt được công suất ra lớn. Thông thường mạch PP được phân cực (bias) để chạy ở class AB. Mạch đẩy kéo có thể dùng biến thế xuất âm hoặc không dùng biến thế xuất âm (OTL-Output Transfomer less).

Hầu hết các mẫu ampli đèn cũ hoặc mới bán trên thị trường VN như Audio Research, VTL, Luxman, Luxkit, sansui, Healthkit, Eico, Fisher v.v. đều ráp theo mạch đẩy kéo.

Mạch công suất đơn (SE hay Single -end): là loại mạch điện ít gặp trong các amlpi thương mại hơn ampli đểy kéo bởi công suất ra của mạch SE nhỏ hơn so với đẩy kéo. Mạch SE chỉ cần tối thiểu 1 đèn công suất, đèn này khuếch đại cả 2 nửa chu kỳ của tín hiệu âm thanh. Ưu điểm vượt trội của mạch single-end là âm thanh rất tự nhiên, ngọt ngào giàu nhạc tính. Nhưng nhược điểm của loại ampli SE là công suất ra tương đối hạn chế, khoảng 10W trở lại, kén chọn loa hơn mạch PP. Mạch single-end chỉ có thể chạy theo class A mà thôi.
Trước đây, trên thị trường VN rất hiếm amlpi single-end nhưng hiện nay thì đã có nhiều hơn.

Độ nhạy & trở kháng của loa: bộ loa là yếu tố quyết định đến cái gọi là "chất âm" của hệ thống nghe nhạc. Một bộ loa có nhiều thông số kỹ thuật nhưng chọn loa cho amlpi đèn, điều quan trọng nhất là độ nhạy & trở kháng của loa.

Độ nhạy loa: độ nhạy của loa là khái niệm về mức độ kêu to hay nhỏ (thanh áp) của 1 chiếc driver hay 1 bộ loa khi đưa vào nó 1 công suất nhất định, thường đo điểm ở công suất 1W. Theo lý thuyết, yêu cầu tối thiểu về độ nhạy của loa so với công suất của ampli như sau:
(Công suất ra của ampli) 3W hoặc thấp hơn = 94 db (Độ nhạy tối thiểu của loa)
                                                                     8W = 90 db
                                                                   15W = 88 db
                                                                   25W = 86 db

Đó là những hướng dẫn có tính lý thuyết chung, trên thực tế cho phép thay đổi 1 chút  phụ thuộc vào trở kháng loa, loại nhạc mà bạn nghe, kích thước phòng nghe & mức âm lượng ta thường nghe.

Độ nhạy của loa và công suất cần có của ampli có mối quan hệ rất chặt chẻ, ampli có công suất ra càng nhỏ càng cần loa có độ nhạy cao. Trên 1 số thùng loa hoặc tài liệu hướng dẫn có ghi rõ độ nhạy của loa. Tuy nhiên, độ nhạy đó được đo trong phòng tiêu chuẩn, tức là đo trongphòng câm (phòng tiêu âm tuyệt đối yên tĩnh - anechoic), với công suất đưa vào loa là 1W & micro của máy đo độ nhạy được đặt cách loa đúng 1m. Trong thực tế, phòng nghe của ta , do cấu trúc khác với phòng câm & vị trí ngồi nghe thường cách xa hơn 1m nên độ nhạy thực tế có thể khác biệt khá nhiều so với lý thuyết. Theo kinh nghiệm, loa ghép với ampli đèn nên có độ nhạy tương đối cao (có dư càng tốt) thì mới phát huy hiệu quả & thể hiện được hết cái hay của âm nhạc.

Môt điểm cần lưu ý, do đặc tính sinh học của tai người, trên cùng 1 đôi loa, để cảm giác nghe thấy âm thanh từ loa phát ra to lớn gấp đôi, công suất ampli phải lớn gấp 4 lần trước đó chứ không phải là chỉ cần lớn gấp đôi. Có thể lấy ví dụ trên cùng 1 đôi loa có độ nhạy 94db, 1 ampli 7W dùng đèn 300B nghe cũng không mạnh mẽ hơn quá nhiều so với ampli dùng đèn 2A3 công suất chỉ có 3W. Đây cũng là điểm chú ý khi ta đi chọn lựa & mua ampli.

Trở kháng loa: đèn điện tử có trở kháng ra rất lớn, lại đánh vào loa  có trở kháng nhỏ (4-16 Ohm) nên cần phải có biến áp xuất âm để phối hợp 2 mức trở kháng chênh lệch này cho phù hợp. Trong phần lớn các ampli đèn, đầu ra loa thiết kế có 3 mức trở kháng ra là 4/8/16 Ohm đề có thể phù hợp với mọi loại loa trên thị trường. Tuy nhiên kinh nghiệm của người chơi đồ đèn lâu năm cho biết, không nên ghép loa 4 Ohm vào ampli đèn, âm thanh sẽ không hay. Trở kháng loa thích hợp cho ampli đèn là 6-8 Ohm trở lên (thậm chí trong 1 số loa đời cổ, trở kháng còn là 15-16 Ohm.
Đối với ampli đèn chạy theo mạch không biến áp suất - OTL, trở kháng loa lại càng quan trọng hơn. Loại OTL chỉ chạy tốt với loa 16 Ohm trở lên. Nếu loa 6-8 Ohm, khi vặn to âm thanh thường méo rất rõ rệt.

Cách chọn loa cho ampli đèn

So với ampli bán dẫn, ampli đèn thường có công suất lý thuyết nhỏ hơn khá nhiều. Công suất điển hình của ampli đèn đẩy kéo (Push Pull) phổ thông thường là 25 - 60W, của ampli single-end là 2- 20W.

Đối với ampli đẩy kéo, tùy công suất ra, ta có thể chọn những cặp loa có độ nhạy tương xứng. Kinh nghiệm thực tế cho thấy như sau:

Độ nhạy theo kinh nghiệm thực tế của các bảng trên phần lớn được thử nghiệm trong phòng có kích thước từ 24 đến 20 mét vuông và ở mức nghe vừa phải. Nếu ta nghe trong phòng lớn hơn với âm lượng cao hơn thì độ nhạy thực tế của loa cần chọn cao hơn.

Bạn sẽ bất ngờ với những dòng loa karaoke hay nhất hiện nay bởi chất âm cực hay của nó sẽ làm người nghe cảm thấy đam mê cùng với những điệu nhạc

Theo thực tế của các chuyên gia Stuff đánh giá, nếu ta là người ưa nhạc cổ điển, jazz, hòa tấu, vocal...thì trong phòng nghe 20 mét vuông, chỉ cần cặp loa có độ nhạy 98db với 1 ampli đèn 10W/ 1 kênh là đủ.

Sam Telling & Ron Wellborne (Mỹ) & nhiều dân chơi nhạc trên thế giới cũng cho biết họ đã thử ampli 2A3 single-end (3W), mà kết quả chấp nhận được. Tất cả phụ thuộc vào cách nghe.Người nghe to chưa chắc là người nghe tinh, ampli mạnh không chắc là ampli hay.

Những dòng loa cho ampli đèn

Với chiếc ampli đèn "khó tính", việc phối ghép bộ loa cho nó là cả 1 nghệ thuật & là cả 1 sự công phu, đòi hỏi khá nhiều thì giờ, công sức & tài chính của ta thì mới có kết quả mỹ mãn. Tạp chí Stuff giới thiệu cho ta những những hãng làm củ loa & thùng loa đặc sắc trên thế giới mà sản phẩm của họ là những "đối tác truyền thống"  của ampli đèn.

Để đáp ứng được khả năng phối ghép và giúp hệ thống âm thanh hoạt động tốt nhất thì các mẫu amply đèn ngày nay được khuyên là nên sử dụng với các mẫu loa đến từ các hãng Tannoy và B&W. 

Một số mẫu loa Tannoy phù hợp sử dụng cùng amply đèn là:

Loa Tannoy Canterbury GR

Loa Tannoy Canterbury GR mang đến cho người dùng những trải nghiệm âm thanh cực kỳ cao cấp, phù hợp cho các phòng nghe diện tích dưới 30m2. Đặc biệt loa đồng trục kết hợp 3 dải tần chung trong 1 khối loa mang đến chất âm vô cùng độc đáo và trung thực và củ loa Alnico phát triển từ Gold Monitor với từ tính mạnh mẽ, tái tạo âm thanh chuẩn xác nhất.  Hơn hết loa có thiết kế độ nhạy phù hợp sử dụng với nhiều mẫu amply đèn mang đến hệ thống âm thanh đỉnh cao.

Loa Tannoy Canterbury GR

Tiếp đến là siêu phẩm loa Tannoy Canterbury GR mang đến cho người dùng những trải nghiệm âm thanh cực kỳ cao cấp. Loa đồng trục kết hợp 3 dải tần chung trong 1 khối loa mang đến chất âm vô cùng độc đáo và trung thực cùng với củ loa Alnico phát triển từ Gold Monitor với từ tính mạnh mẽ, tái tạo âm thanh chuẩn xác nhất. Sự kết hợp của mẫu loa này với mẫu amply đèn thích hợp tạo ra hệ thống âm thanh hi-fi chuyên nghiệp nhất.
 

Loa Tannoy Kensington GR

Là mảnh ghép hoàn hảo nhất với các mẫu ampli đèn cao cấp, loaTannoy Kensington GR mamg lại cho người dùng những trải nghiệm âm thanh chân thật, sống động. Sở hữu thiết kế  loa đứng 2 đường tiếng, loa đồng trục đem lại chất âm hàng đầu trong tầm giá với âm thanh xuất phát cùng một điểm. Đăc biệt loa 25cm với độ nhạy 93dB và công suất tối đa 500W cho âm thanh trung thực và dễ dàng phối ghép với nhiều thiết bị âm nhạc trong đó đặc biệt là các mẫu amply đèn.
 

Một số mẫu loa B&W phù hợp sử dụng với các mẫu amply đèn

Loa B&W 804 D3 Rosenut 

Loa B&W 804 D3 Rosenut  thuộc dòng loa 3 đường tiếng với 1 loa tweeter đường kính 25mm nằm riêng biệt bên ngoài, một loa midrange 130mm, hai loa bass đường kính 165mm hình nón Aerofoil. Trở kháng 8 Ohms loa có độ nhạy 89dB và khả năng tái tạo âm ở dải tần 24Hz - 28Hz với chất âm có dải trầm sâu, mềm vừa tới, âm trung tự nhiên, thanh thoát, treble nhuyễn. Sở hữu những ưu điểm nổi bật, 804 D3 Rosenut được khuyên là nên phối ghép với các amply có công suất từ 50W đến 500W.

Loa B&W 702 S2

Loa B&W 703 S2 đáp ứng nhu cầu sử dụng xem phim, nghe nhạc, giải trí hoàn hảo. Được thiết kế với cấu tạo  5 loa, 3 đường tiếng với 3 loa bass, 1 loa trung và 1 loa treble. Loa bass màng loa chế tạo Aerofoil, loa mid công nghệ Continuum™ và loa treble dome nhôm và ở dải tần thích hợp 48Hz - 28kHz (± 3dB) cho khả năng khuếch đại âm thanh cực tốt. Đặc biệt các amply thích hợp để phối ghép có công suất từ 30W - 300W.
 

Loa B&W 703 S2 Rosenut

 Loa B&W 703 S2 Rosenut có cấu tạo 4 loa 3 đường tiếng, gồm có 2 loa bass đường kính 16,5cm, 1 loa mid đường kính 15cm, 1 loa treble đường kính 2,5cm có khả năng tái tạo đầy đủ 3 dải tần trầm, trung, cao rõ ràng, tách bạch với chất âm chi tiết, sống động, chân thực nhất. Trở kháng 8 Ohms loa có thể phối ghép với amply có công suất 30W đến 200W, chất âm phát ra bùng nổ, mạnh mẽ, đáp ứng mọi nhu cầu nghe nhạc, xem phim tốt nhất.

Hy vọng bài viết này sẽ ít nhiều giúp cho những ai chập chững bước vào thế giới của âm thanh, đặc biệt là chọn lựa mua cặp loa xứng đôi vừa lứa với cái ampli đèn.